Επιλογή στελεχών,  άμεση δημοκρατία,

συνενοχή και προβλήματα στα σχολεία

Υπήρξε πρόταση του Υπουργείου Παιδείας για τον τρόπο επιλογής των διευθυντών των σχολικών μονάδων σύμφωνα με την οποία σε κάθε μονάδα θα εκλέγεται από το σύλλογο διδασκόντων. Υποψήφιος θα μπορεί να είναι είτε εκπαιδευτικός του σχολείου ή ο προηγούμενος διευθυντής που μπορεί να προέρχεται ακόμα και από άλλη σχολική μονάδα. Ο τρόπος αυτός, αν υλοποιηθεί, θα εφαρμοστεί φέτος πιλοτικά.  

Η πρόταση του υπουργείου έρχεται σε μια περίοδο που τα οξυμένα προβλήματα της εκπαίδευσης βρίσκονται καθημερινά στην ημερήσια διάταξη. Η πολιτική του καθημερινού αυταρχισμού, των μονίμων απειλών για πειθαρχικές διώξεις, της αξιολόγησης, των «εντέλλεσθε», των αυθαίρετων προφορικών εντολών της διοίκησης, είχε δημιουργήσει ένα εκρηκτικό κλίμα διαρκούς έντασης μέσα στα σχολεία και ανάμεσα στους συναδέλφους. Το συνδικαλιστικό κίνημα εξακολουθεί και βρίσκεται αντιμέτωπο με πολλά από τα επίδικα που αφορούν τα άμεσα ζωτικά συμφέροντα δεκάδων χιλιάδων εκπαιδευτικών (μισθοί, προσλήψεις, ωράριο, τμήματα), η μετατόπιση του κέντρου βάρους των διεκδικήσεων προς τα λεγόμενα «θεσμικά» ζητήματα, εξωραΐζει και τελικά υπηρετεί την κυρίαρχη πολιτική.

Μήπως ο βασικός κυβερνητικός στόχος είναι να δημιουργήσει στους εκπαιδευτικούς την ψευδαίσθηση της συμμετοχής και της συναπόφασης, μετατρέποντας τον εκπαιδευτικό στη πραγματικότητα σε συνένοχο στην εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής για την οποία όμως υποτίθεται ότι και ο ίδιος θα έχει αποφασίσει;  Όταν μάλιστα είναι χαρακτηριστικές οι δηλώσεις της ηγεσίας του υπουργείου ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν μισθολογικές αυξήσεις που να αντιμετωπίζουν έστω στοιχειωδώς την άθλια οικονομική κατάσταση πολλών χιλιάδων εκπαιδευτικών, ότι δεν επανέρχεται το προηγούμενο ωράριο, ότι δεν πρόκειται να μειώσει τον αριθμό των μαθητών ανά τμήμα, ούτε να επαναλειτουργήσουν τα 1500 σχολεία που έκλεισαν από την άγρια πολιτική της συγκυβέρνησης ΝΔ – ΠΑΣΟΚ.

Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η καθημερινότητα όλων των συναδέλφων στο χώρο εργασίας επηρεάζεται από το τι διοίκηση έχει το σχολείο. Οι αποφάσεις των συλλόγων (ιδιαίτερα στα τελευταία μνημονιακά έτη) εξαρτώνται, σε μεγάλο βαθμό, και από τον διευθυντή. Θέματα δημοκρατίας στο σχολείο έχουν άμεση σχέση με τη διεύθυνση. Ακόμη και η συμμετοχή σε απεργίες επηρεάζεται από τη στάση του διευθυντή. Υπάρχουν και αρκετά άλλα θέματα στη σχολική καθημερινότητα που για πολλούς συναδέλφους γίνονται βραχνάς. Δεν πρέπει να ξεχνάμε και τον πολύ ενεργό ρόλο πολλών διευθυντών στην εφαρμογή της αξιολόγησης που αύξησε τον αυταρχισμό και την τρομοκράτηση στο σχολείο. Αρκετά από αυτά μπορούν να αντιμετωπιστούν με μια αληθινά αμεσοδημοκρατική και συμμετοχική λειτουργία του συλλόγου διδασκόντων και της σχολικής μονάδας.

Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε το αντιδραστικό πλαίσιο εξουσίας (ρόλος του διευθυντή, καθηκοντολόγιο, καθήκοντα, αρμοδιότητες) και να συζητάμε μόνο για το πώς θα επιλεχθεί ο διευθυντής ως το κύριο ζήτημα. Και αν τελικά επιλέγεται από το σύλλογο, θα πρέπει να λογοδοτεί και να είναι άμεσα ανακλητός από αυτόν. Από την άλλη η πρόταση του υπουργείου μήπως δώσει την ευκαιρία σε διάφορους επιτήδειους να καταλάβουν θέσεις ευθύνης και μάλιστα με τη δική μας ψήφο! Δεν θα επιχειρηθεί να δημιουργηθούν οι γνωστές κλίκες γύρω απ’ τους «εκλεγμένους» διευθυντές,  που ούτως ή άλλως εμείς θα τους έχουμε εκλέξει, άρα θα έχουμε και το άλλοθι της συνευθύνης για ό,τι συμβαίνει στο σχολείο; Αυτά τα προβλήματα επιβάλλεται να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά με συγκεκριμένα μέτρα, αν υλοποιηθεί αυτή η πρόταση ανάδειξης των διευθυντών.

Τέλος, σε σχέση με τη διαδικασία επιλογής περιφερειακών διευθυντών εκπαίδευσης, θεωρούμε ότι ο θεσμός αυτός στερείται νοήματος σε μια εκπαίδευση, που λειτουργεί αληθινά δημοκρατικά. Οι περιφερειακοί διευθυντές εξυπηρετούν μια συγκεντρωτική διοίκηση σε συνδυασμό με την υποχρεωτική κινητικότητα των εκπαιδευτικών του Ν.3848, που πρέπει να καταργηθεί άμεσα. Οι αρμοδιότητες τους μπορούν να περιέλθουν στις Δ/νσεις ΔΕ & ΠΕ, οι οποίες θα πρέπει να ενισχυθούν με το διοικητικό προσωπικό τους καθώς και με τα κονδύλια για τις λειτουργικές ανάγκες των 13 περιφερειακών Δ/νσεων ως πρόσθετη επιδότηση για τις ανάγκες των σχολείων της χώρας.

Συνδεδεμένα με τις περιφερειακές διευθύνσεις, αποξενωμένα από τους εκπ/κους και με ελάχιστες αρμοδιότητες, είναι και τα ΑΠΥΣΔΕ & ΑΠΥΣΠΕ που πρέπει επίσης να καταργηθούν και οι αρμοδιότητές τους να μεταφερθούν κυρίως στα ΠΥΣΔΕ & ΠΥΣΠΕ και δευτερευόντως στα ΚΥΣΔΕ & ΚΥΣΠΕ. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να εξεταστεί σοβαρά η αύξηση των αιρετών στα ΠΥΣΔΕ & ΠΥΣΠΕ. Οι 2 αιρετοί να γίνουν 3, έχοντας την πλειοψηφία με αυτόν τον τρόπο, ώστε να αντιμετωπιστούν με γνώση και σύνεση, αλλά και στο βαθμό που αναλογεί στα ΠΥΣΔΕ & ΠΥΣΠΕ μερικά από τα πολύ σοβαρά προβλήματα της εκπαίδευσης.